Evden çıkarken yüzümüzde, saçımızda bir şeyler var mı diye kendimizi son defa denetim ettiğimiz için hayli kullanışlı olan aynalar, aslında üzerine çok düşünülen kimi bahislerin akabinde asansörlere yerleştirildi.
İlk asansörler yapıldığında ayna fikrinin akıllara gelmesi mümkün değildi çünkü kapalı bile değillerdi. O vakitlerden bu yana gerek tasarım gerek sürat olarak çok değişen bu kullanışlı teknolojinin içindeki aynalar her ne kadar birçok vakit selfie maksadıyla kullanılsa da çok daha değerli gayelere hizmet ediyor.
Tarihi MÖ 336 yılına kadar giden asansörler, doğal olarak bugünküler kadar standart ve süratli değildi.
Arşimet’in yaptığı birinci asansörler; yapı inşa etmek için kullanılan su, taş üzere ağır materyalleri kaldırmak için kullanılıyordu. Yani Arşimet suyun kaldırma kuvvetinin yanı sıra suyu kaldırma kuvveti üzerine de geliştirmeler yapmıştı.
Bu birinci asansörlerin akabinde eski Roma’da MS 80’de gladyatörler ve hayvanlar Roma Kolezyumu arenasına asansörlerle çıkıyorlardı. Kaldıraç olarak ise beşerler, hayvanlar ve su çarkları kullanılıyordu.
Etrafı kapalı asansörler yaygınlaşmaya başlayınca ayna fikrine de kapı açılmış oldu.
Ayna yerleştirme fikrini tetikleyen şey, “Asansörler çok mu yavaş sanki?” düşüncesi oldu. Ayna ve sürat ortasında bir bağlantı elbette yok lakin yavaş bir şeyin içinde sizi oyalayacak bir şey olursa vakit daha süratli geçiyormuş algısı oluşur. Dümdüz duvara bakarken asansörün içinde olmak hayli sıkıcı bir hal alırdı ve kendinizi bir kafeste gibi hissetmenize neden olabilirdi.
Hatta bu durum kimi bireylerde klostrofobiyi tetiklediği için asansörün içini kaplayan aynalar daha geniş bir ortam algısı yaratarak kapalı alan korkusunu en aza indirir. Saç, makyaj, kıyafet ayrıntılarıyla ilgilenen insanlarda “Asansör düşer mi, içeride kalır mıyım” üzere endişelerin oluşması azaltılmış olur.
Can sıkılmasını ve gerginliği azaltmak için aynalara ek olarak müzik de sunuluyor. (Her ne kadar playlist’leri çok sıradan olsa da…)
Asansörlerdeki aynaların hayat kurtaran bir özelliği de bulunuyor.
Bazı arızalar nedeniyle kabin gelmeden kapı açılınca asansör boşluğuna düşerek ölüm/yaralanma üzere üzücü olaylar yaşanabiliyor. Kapı ezkaza açıldığında karşıda kendinizi görürseniz, yani ayna varsa rahatlıkla adım atabilirsiniz lakin asansörlerde ayna olmasaydı, duvar görünseydi asansör boşluğu kazaları çok daha sık yaşanabilirdi. Ayna sayesinde bu ayrım rahatlıkla yapılabiliyor ve pek çok hayat kurtuluyor.
Bunların haricinde de çeşitli yararları vardır.
Mesela asansöre tekerlekli sandalyeyle giren şahıslar, içeride dönemedikleri için aynaya bakarak artlarını denetim edebilirler ve rahatlıkla asansörden çıkabilirler.
Ayrıca içeride yabancı bireyler olduğunda ise aynalar sayesinde hırsızlığı, mümkün bir saldırıyı, tacizi daha rahat görmek mümkün olur.
- Kaynaklar: Science ABC, Gartec, Kohtler, How Stuff Works